Tentang perasaanKU ^_^

Monday, March 21, 2011

ASAL PENATAI IBAN

Nangka ke diatu, nadai udah ditemu bisi bup tauka dokumen ti nyemetak nerangka asal penatai bansa Iban. Pansik ke silik lalu nyengala pasal bansa Iban pan nadai udah kala dipejalaika. Orang ke tuai-tuai semina nemu bansa Iban datai ari Batang Kapuas, Kalimantan, di Indonesia. Enti nitihka pansik orang ke landik pasal mensia, bansa Iban dipelabaka datai ari menua Yunnan, di menua China. Ari Yunnan, Iban pindah ke Indochina. Ari Indochina, Iban pindah ke Semenanjung Tanah Melayu (Malaya). Ari Malaya, Iban pindah ke Sumatra. Penatai sebengkah pengarap ari menua Arab di Sumatra ngujungka Iban pindah ke Borneo laban ti ngenggaika ajar pengarap ti mentin makai dagin babi.Bisi mega siti agi pansik madahka bansa Iban tu datai ari Gunung Mensuat, semak Mecca di Saudi Arabia. Ari Gunung Mensuat, Iban pindah ke Sumatra. Ari Sumatra, Iban pindah ke Borneo iya nya nepat Batang Kapuas sebedau melunggang ke Sarawak kitu.Taja pia, bisi seraban bansa Iban ke ukai datai ari Batang Kapuas. Raban sida tu dibatak Sebatin ke bemain ai pasang enggau anak iya Derom datai ari segum gigi gumbang. Iya mega bisi siku agi anak lelaki ke benama Senaun. Sebatin tu datai ari Timur Tengah, tepawah dipangka ke gelumbang sereta terengkah di Tanjung Datu ba ujung Pulau Borneo.Anak iya Derom beranakka Sera Bungkuk Ketuk Tunjuk Penebuk Tiang Tembang ti nurunka Iban Ulu Batang Ai, Beketan enggau Iban Saribas. Anak Sebatin ke benama Senaun tu nurunka Tugau, iya nya siku tuai bansa Rajang tauka bansa Tanjong ke chukup beberita dulu kelia. Tugau tu kering sereta berani. Empa pengering Tugau, ai kemi iya aja tepesukka daun birah (keladi).Siti agi jerita madahka bansa Iban tu datai ari Kamuja (munyi Cambodia). Iban pindah ari Kamuja meraka tasik ke Bintulu, Sarawak laban enda tan begulai enggau sebengkah raban bansa ti ganas di Kamuja ke dikumbai bansa Kamarau (munyi Khmer Rouge) ke suah kena pansa leka main asal bansa Iban.Dulu kelia di Batang Ketungau, pati Kapuas bisi dih siti menua tauka siti genturung pendiau ke dikumbai Tembawai Bejuah. Kedua bali nama iya Kemedu Repuk Lampung, Ketimbang Lentur Ujung, Temaga Gelang, Terusan Tanjung Bakung tauka Nanga Nuyan. Ba menua tu menya kitai Iban agi begulai sejalai enggau Petara, antu, jelu enggau semua leman utai enseput dalam dunya tu. Sida iya bisi tiga buah rumah panjai ti betuaika Sengalang Burung, Gemuring Gading (apai Keling) enggau Bujang Sebalu Ngenang kedua bali nama Batu Anggung Ke Beruntung Mali Balang (apai Tutung). Endur Tembawai Bejuah tu kelia kenu ku jerita tuai bansa Iban nya ba urung bila tiga Batang Ketungau, pati Batang Kapuas iya nya semak Lemu enggau Lepung Lidong dalam sitak Kabupaten Sintang, Kapuas Tengah, Kalimantan Barat, Indonesia ke diatu.Bansa kitai ke ngumbai diri Iban bisi dua kali ampit enggau beserara besai. Keterubah iya lebuh beserara enggau sida Sengalang Burung, Sempulang Gana, Ribai, Apai Sabit Bekait, Ngelai enggau semua leman utai enseput di dunya tu ke nyadi ba menua Tembawai Bejuah. Sida nya kelia ke beserara enggau pangan diri ari Tembawai Bejuah nadai tentu temu kebuah ke nyemetak tauka bebatang lalu pengingat orang ke tuai ari ai siti enggau ai siti nadai tentu sebaka lalu mayuh besibil.Sekeda tuai ari Batang Engkari enggau Kalaka, Saribas madahka kitai Iban kelia beserara bepun ari sida ti berebutka pintu mas enggau Buah Nimung tauka Buah Pauh Bali tauka Buah Pauh Laba ti tumbuh ba belakang Antu Gumba laban Buah Pauh Laba nya tau ke pengaruh kena matak serang.Pengingat sekeda tuai ari Batang Undup madahka penyerara nya kelia ketegal Bungai Nuing ti udu mejal Sengalang Burung berayah maya ngintu Gawai Burung, iya nya lebuh sida ke pugu-pugu berani berayah ngelingi pun sabang di tanju. Lebuh iya berayah, dia kaki Sengalang Burung lama agi tinggi agi begantung ari tikai peda sida ti lalu ngujungka iya terus ke langit. Ari nya, Sengalang Burung mih tuai keterubah angkat ninggalka Tembawai Bejuah nya kelia.Sekeda tuai ari Batang Skrang madahka sida ti beserara nya ketegal ari Antu Tapang ti enchuri semakau ari Sintau. Dikena malas penyai Antu Tapang, Sintau lalu mukung Antu Tapang enggau tai sereta manching iya kemi. Nya mih kebuah jugi (isi tumbung) idang manyi masam nyentuk ke sehari tu.Bisi mega orang ke tuai madahka penyerara di Tembawai Bejuah nya kelia ketegal ari Keling ke belaya enggau Apai Sambang Rumbang Kesuling, berebutka taring tengiling tau ke aning simpai lengan. Laban Aki Nyakai Lang Benguk (Sengalang Burung) udah belaya enggau Apai Selulut Ribut Ngusuk, berebutka batu tanduk pelanduk tau ke penunduk madamka seruan. Laban Laja seduai Pungga udah belaya ngelaban Apai Bua Buga, berebutka batu punggung kesa mesai ma tekaran Kayan. Laban Ngelai seduai Tutung udah belaya ngelaban Apai Sambang Rumbang Ketebung, berebutka batu tanduk adung raja ikan. Ditetak kitai ngena jaku pandak, sida tu beserara kelia ketegal ari berebutka pengaruh tauka berebutka kuasa laban sama enggai alah ari pangan diri.Penyerara ke dudi agi kenu ku jerita tuai ari Batang Lemanak madahka kitai Iban beserara enggau orang Panggau Libau bepun ari Apai Keling ke benama Chang Chelawang enda ulih peda agi udah iya ke makai sili tauka silui ural tedung. Penyerara tu nyadi di Nanga Semitau, pemindah sida ari Lawai Labai. Lawai Labai tu tembawai lama Iban enggau Orang Panggau udah ke beserara besai ari Tembawai Bejuah (Tembawai Tampu Juah).Maya ke beserara ari Tembawai Bejuah kelia;Sengalang Burung pindah ke Tansang Kenyalang. Ari Tansang Kenyalang, Iya pindah baru ke Tuchung Besanjung Besinjang, Tatai Redai Isang (kebung langit) nabanka gerempung balang begeman.Pulang Gana pindah ke Rantau Rarau Temiang, Munggu Gulu Sengkenyang, Nanga Temaga Gelang nabanka leka sesangga tanam.Ngelai seduai Tutung pindah ke Gelung Batu Nakung nabanka siung raban peputan.Ribai pindah ke tasik besai nabanka pengembai ubat jedian.Apai Sabit Bekait pindah ke langit mit nabanka rarit baku bekatan.Raja Tanduk pindah ngagai Teluk Ai Nyuruk Keruk Semalam nabanka gulung buk tau ke penunduk madamka seruan.Anda Mara pindah ke tasik reremba nabanka menaga tajau pelawan.Ini Manang Menchi (Ini Andan) pindah ke langit siti nabanka batu enda kudi, pengelasi ai pemalit tegalan.Ini Manang Chelung pindah ke tisi langit gadung, nabanka lupung kulit enteli buban.Gemuring Gading pindah ke Tinting Rinding Pendawan nabanka taring uting lunchik juring tau ke penyelinting pengerurus tikam.Ba penyerara keterubah tu, kitai Iban agi begulai enggau orang Panggau. Bisi jerita madahka kitai Iban enggau orang Panggau agi diau di Tembawai Bejuah sepengudah beserara besai. Ari Tembawai Bejuah tu mih Iban enggau orang Panggau pambar ari pangan diri laban enda tan begulai enggau Bungai Nuing. Pun jerita iya keterubah tu baka tu:Nyau pengelama ke diau di Tembawai Bejuah, Gemuring Gading parai tuai laban selalu dipekung penyakit pedis perut. Dikena bebasaka pemati iya, ulit diletak sida pengelama tiga taun. Maya ke ngulit betambit enggau langit, bekenang melintang bukit nya, semua utai idup enda diasuh ragak. Enti manuk engkukuk, manuk sayat. Enti babi meruik, babi bunuh. Anak mit enda diasuh inggar lalu utai idup ke bukai enti bisi didinga richah terus bunuh tekala nya.

2 comments: